ترانه های فکاهی

طبق لغت نامه دهخدا فکاهی در لغت به نوشته ها و گفته هایی گفته می شود که سبب خندانیدن دیگران شوند.

فکاهی نوعی از شوخ طبعی است. یک کلمه عربی است و به معنی خوش طبعی و شوخی می باشد.

طنز: هنری است که با نمایش عدم تناسب در موضوعات مختلف اجتماعی و سیاسی و …. سعی در بیان نکات ریز دارد.

هجو: شعر یا نثری که بر پایه دشنام بوده و ضد مدح است.

هزل: سخنی که لحنی رکیک دارد و بی پرده از الفاظ خلاف ادب (معمولا جنسی) استفاده می کند.

فکاهی: نوعی از سخن شوخ طبعانه که نه هزل است، نه هجو و نه طنز. زیرا نه از الفاظ رکیک استفاده میکند (مانند هزل)، نه بر اساس انتقاد است (مثل هجو) و نه سعی در اصلاح امور دارد (مانند طنز).

ترانه های فکاهی از اشعار فکاهی و گاهی هم طنز استفاده کرده و در کنار جنبه خنده آور، سعی در بیان نکات ریز فرهنگی، اجتماعی و یا سیاسی دارند.

همانطور که در قسمت ۳ پادکست دشت در باره یکی از این ترانه های فکاهی (ماشین مشتی ممدلی)‌ صحبت کردیم، غلامرضا روحانی یکی از فکاهه نویسان ایران می باشد.

ترانه های فکاهی معمولا شیوا و روان بوده و شنونده را سر ذوق می آورند و حالت شادی به او می دهند.

از جمله این ترانه ها اجراهای جواب بدیع زاده (ماشین مشتی ممدلی و یکی یه پول خروس) و مرحوم مرتضی احمدی (دل بده و توپخونه و ….)‌ نام برد. در ادامه برخی از این ترانه ها را می شنویم.

یه پول خروس (خواننده: جواد بدیع زاده – شاعر: غلامرضا روحانی)

یــکــی یــه پــول خروس؛ مابا بابا
یـکـی یـه پـول خروس؛
ازقندو شکر ساخته‌ام جوجه خروس
بابا جان یکی یه پول خروس
ماما جان یکی یه پول خروس
آقایان یکی یه پول خروس
به به، به به، به به
به به چه خروسی
چه قشنگ است و ملوس
بابا جان یکی یه پول خروس
آقایان یکی یه پول خروس
ماما جان یکی یه پول خروس
آفتابه لگن گلاب شکر اوردم،
آقایون صنعت کردم،
بابا جون خدمت کردم،
بر فرق عروسک زده‌ام پر طاووس؛
بابا جان یکی یه پول خروس
آقایان یکی یه پول خروس
ماما جان یکی یه پول خروس
وق وق صاحابو النگو و نی لبکه
ای بچه ی لجوج
ای اجوج مجوج
دیگر مخور از گرانی مرغ افسوس؛
بابا جان یکی یه پول خروس
آقایان یکی یه پول خروس
ماما جان یکی یه پول خروس
از اینو از اون هرچه سماور بخرم
کوچولو سماورم دارم
بی آتیش جوشش میارم
کز صنعت من مات شود کل نفوس
بابا جان یکی یه پول خروس
آقایان یکی یه پول خروس
ماماجان یکی یه پول خروس

دل بده (خواننده مرتضی احمدی)

شیرینی سرکه از زغاله
شیرینی سرکه از زغاله
مغز سر گربه پرتقاله
اون روز که شتر قربونی میکردن
اون روز که شتر قربونی میکردن
تو ساز میزدی منم نقاره
قورباغه پسر عموی فیله
قورباغه پسر عموی فیله
شن کش با کلنگ پیش بیله
قورباغه رفیق کرگدن شد
آفتابه سوار بر لگن شد
بدو بدو بدو دل بده تیله رو بگیر قل بده
بدو بدو بدو دل بده تیله رو بگیر قل بده
مردم ز فراق روی لیره
در شهر می پزند سرکه شیره
البته هونگ دسته داره
البته هونگ دسته داره
آلبالو گیلاس هسته داره
خرمای شیراز هسته داره
روی مسجد شاه گلدسته داره
خیار دولاب سرش باد زده
خیار دولاب سرش باد زده
بچه نطنزی گراباد زده
بدو بدو بدو دل بده تیله رو بگیر قل بده
بدو بدو بدو دل بده تیله رو بگیر قل بده
دیشب شنیدم آ مشتی قربون
دیشب شنیدم آ مشتی قربون
گفتش به زنش صغری بی دندون
چون گرم شده هوای تهرون
خر تب میکنه به زیر پالون
بیا جفتی بریم بسوی شمرون
با هم بخوریم کشک و بادمجون
دیشب که به دست ما چپق بود
دیشب که به دست ما چپق بود
حمام نظامی غرق بود
بدو بدو بدو دل بده تیله رو بگیر قل بده
بدو بدو بدو دل بده تیله رو بگیر قل بده
شب شنبه خرم رو بار کردم
غلط کردم که پشت بر یار کردم
برفتم بر لب آب دزاشوب
برفتم بر لب آب دزاشوب
خرم افتاد و من دار دار کردم
قلهک و زرگنده راه شمرونه
قلهک و زرگنده راه شمرونه
سید اسماعیل ناف چاله میدونه
سید اسماعیل ناف چاله میدونه
زمین دولاب پر از خیاره
زمین دولاب پر از خیاره
بازار بزازا توی تهرونه
بدو بدو بدو دل بده تیله رو بگیر قل بده
بدو بدو بدو دل بده تیله رو بگیر قل بده